.png)
BRANŞLAR VE HASTALIKLAR
Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları — yani bakterileri, virüsleri, mantarları ve parazitleri — inceleyen bilim dalıdır. İnsan sağlığı açısından mikrobiyoloji, enfeksiyon hastalıklarının nedenlerini, tanısını ve kontrolünü anlamada hayati bir rol oynar.
Mikrobiyoloji uzmanları, enfeksiyon kontrolü ve toplum sağlığı açısından kritik görevler üstlenir. Hastanelerde veya tanı merkezlerinde yapılan testler, tedavi sürecini doğrudan etkileyen sonuçlar sunar.
İnsanda enfeksiyona yol açan hastalıklardaki “etken” bakterileri ortaya çıkarmak için çalışır. Bu amaçla, insan vücudunun herhangi bir bölgesinden alınan örnekler çeşitli -bakteri- besleyici ortamlarda tutulurlar ve hastalık etkeni bakteriler laboratuvarda üretilmeye çalışılır. Sonrasında çeşitli antibiyotiklere duyarlılıkları belirlenerek hastalığın tedavisinde doktorların “hedefi tam vurmaları” sağlanır. Bazı durumlarda etken mikrobun ne olduğunun belirlenmesi bile bu amaç için yeterli olabilir.
İnsanda hastalık yapan virüslerin tanısını yapar. Virüs hastalıkları, bakterilerin antibiyotiklerle tedavi edildiği gibi tedavi edilemezler. Bu hastalıklarda tanı amacı birçok kez farklı anlamlar taşır. Buna, “pandemi” yapan, yani dünyanın tamamında salgına yol açabilen iki virüs hastalığı örnek gösterilebilir: İnfluenza, yani grip virüsü ve HIV/AIDS. Yakın dönemde, tüm dünyada yaygın enfeksiyona yol açan grip virüsünün tanımlanması, daha sonra yayılımının takibi ve en nihayet belirli risklere sahip hastalarda teşhis ve tedavisinin yapılabilmesi için çok özel viroloji teknikleri uygulanmış ve bu teknikler başlıca virüs hastalıklarının tanısında yaygın olarak kullanılır. HIV/AIDS de pandemisinin sürmekte olduğu kabul edilen bir virüstür, tüm dünyada yayılmaktadır ve laboratuvar tanısı, çoğu kez virüsün kendisinin gösterilmesi ile değil de, vücutta ona karşı oluşmuş maddelerin, antikorların gösterilmesiyle yapılır.
Mantarlarla ilgili bilim dalının adıdır. Doğada birçok yerde karşımıza çıkan mantarlar insanlarda tedavi edilmeleri zor ve uzun süren hastalıklara yol açarlar; baş, gövdemiz ve tırnaklarımızdaki mantarlar buna çok iyi örneklerdir. Klinik Mikoloji Laboratuvarı bu mantarları teşhis eder ve uygun ilaçları önerir. Ayrıca, organ nakillerinde, yabancı organı vücudumuzun kabul edebilmesi için yapay olarak oluşturulan “bağışıklık baskılanması” sonucu vücutta ağır mantar enfeksiyonları ortaya çıkabilir. Bunların tanısında da, bazen sofistike tekniklerle mikrobiyoloji laboratuvarı yine işin içindedir.
İnsanda hastalık yapan parazitlerle ilgili bilim dalıdır. Bağırsaklarda enfeksiyona yol açan tenya (şerit) gibi parazitler, sıtma hastalığına yol açan “kan” parazitleri ya da trichomonas gibi cinsel temasla insana bulaşan, hatta uyuz gibi deriden insana bulaşan parazitler bu alanın konusunu oluşturur. Ayrıca, gittikçe daha da küreselleşen dünyamızda, farklı coğrafyalarda ve iklimlerde bulunan çok özel parazitler eskiden sadece kendi coğrafyalarının sorunu iken, artan yolculuklar ile her mikrobiyoloji uzmanının tanı kapasitesi içinde yer alır hale gelmiştir.